Η Ειρήνη Παπά είναι από τις εκλεκτές προσωπικότητες της χώρας μας στον παγκόσμιο χώρο, μια ηθοποιός ταυτισμένη με τον σύγχρονο νεοελληνικό πολιτισμό. Με την παρουσία της εκπροσωπεί τη δύναμη, την ιδιαιτερότητα, την αυτονομία και τη λάμψη αυτής της χώρας. Ανήκει, μαζί με τη Μελίνα και την Παξινού, στις ηθοποιούς που πέτυχαν να περάσουν τα εθνικά σύνορα και να κάνουν επιτυχημένη, διεθνή καριέρα.

Από την Αμερική στη Γαλλία, από την Αγγλία στην Ιταλία, από τον Ρόμπερτ Γουάιζ στον Μιχάλη Κακογιάννη, από τον Γιώργο Τζαβέλλα στον Έλιο Πέτρι, τον Αλμπέρτο Λατουάντα και τον Φραντσέσκο Ρόζι, από τον Κώστα Γαβρά στον Ρουί Γκέρα, η Ειρήνη Παπά είναι η Ηλέκτρα, η Αντιγόνη, η χήρα στον Ζορμπά, η γιαγιά της Ερέντιρα, πρόσωπο ταυτόχρονα σκοτεινό και φωτεινό, οικείο και απόκοσμο, μαγικό και μητρικό. Επιβλήθηκε στον παγκόσμιο κινηματογράφο με τη μορφή της που παραπέμπει σε αρχαία ελληνική τραγωδία, και με τις ερμηνείες της, κάθε φορά διαφορετικές, πολύπλευρες και στέρεες.

Εκπροσωπεί, κατά κάποιο τρόπο, το κλασικό: είναι εσωτερική και επική, αυστηρή και λιτή. Δεν έχει μία περιττή κίνηση, δεν καταφεύγει ούτε σε μία ευκολία. Κι αν η Μελίνα προσωποποίησε το ερωτικό πάθος κι η Παξινού το ηθικό εύρος αυτού του τόπου, η Παπά είναι το βάθος του, η περηφάνια και η τραγωδία του.

Στάθηκε επίσης με γενναιότητα σε δύσκολους καιρούς υπηρέτησε με τη φήμη και το παγκόσμιο βεληνεκές της την υπόθεση του αντιδικτατορικού αγώνα, ήταν πάντα ανιδιοτελής κι έμεινε μακριά από μικροσκοπιμότητες.

Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης οργανώνει για πρώτη φορά ένα αφιέρωμα σ\' αυτή τη σύγχρονη Ελληνίδα. Είναι μια ελάχιστη τιμή στην ηθοποιό, γυναίκα κι άνθρωπο της τέχνης του κινηματογράφου, τη μεγάλη μας Ειρήνη Παπά.

Μιχάλης Δημόπουλος